Máy đóng mở

Trường Phát cung cấp, lắp đặt:

- Máy đóng mở quay tay, điện, điện kết hợp với quay tay, thủy lực;

- Thiết kế, gia công chế tạo theo yêu cầu đặt hàng, theo thực trạng công trình;

- Lắp đặt, nghiệm thu theo các tiêu chuẩn hiện hành.

Thông tin chi tiết

1. Khái niệm

Máy đóng mở cửa van là thiết bị cơ khí chuyên dụng dùng để nâng lên/hạ xuống cửa van trong các công trình thủy lợi (cống, trạm bơm, hồ chứa) và thủy điện (cửa xả, cửa lấy nước).

  • Nhiệm vụ: điều tiết dòng chảy, thoát lũ, cấp nước tưới tiêu, phát điện.

  • Yêu cầu: hoạt động an toàn, ổn định, dễ bảo trì, chịu được môi trường ẩm ướt và tải trọng lớn.


2. Phân loại máy đóng mở cửa van

Có nhiều cách phân loại, phổ biến gồm:

a. Theo cơ cấu truyền động

  1. Máy đóng mở trục vít – me (screw hoist)

    • Gồm trục vít, đai ốc, bộ truyền động (tay quay, motor điện).

    • Cửa van được nâng hạ trực tiếp bằng cơ cấu vít – me.

    • Tải trọng: thường 2 – 200 tấn.

    • Ưu điểm: kết cấu đơn giản, dễ chế tạo.

    • Nhược điểm: ma sát lớn, tốc độ chậm.

  2. Máy đóng mở bằng cáp – tời (rope hoist)

    • Dùng tang cuốn cáp và puly để nâng hạ cửa van.

    • Thường cho cửa van lớn (cửa xả lũ, cửa cung).

    • Có thể một tang hoặc nhiều tang đồng bộ.

    • Tải trọng: 20 – 500 tấn.

    • Ưu điểm: nâng được cửa lớn, hành trình dài.

  3. Máy đóng mở thủy lực (hydraulic hoist)

    • Dùng xi lanh thủy lực để đẩy hoặc kéo cửa van.

    • Thường dùng cho cửa cung, cửa phẳng cỡ lớn.

    • Tải trọng: vài chục đến hàng nghìn tấn.

    • Ưu điểm: lực lớn, gọn, dễ tự động hóa.

    • Nhược điểm: cần hệ thống dầu, bảo trì phức tạp.


b. Theo nguồn năng lượng

  • Thủ công: quay tay, cho cửa nhỏ.

  • Điện: motor điện kết hợp hộp giảm tốc.

  • Điện – thủ công kết hợp: có cả motor và tay quay dự phòng.

  • Thủy lực: dùng bơm dầu và xi lanh.


3. Cấu tạo chung

Một bộ máy đóng mở cửa van thường có:

  • Cơ cấu nâng hạ (trục vít, tang cuốn cáp, hoặc xi lanh).

  • Bộ truyền động (motor điện, tay quay, hộp số).

  • Khung, bệ đỡ gắn cố định vào kết cấu công trình.

  • Thiết bị an toàn (phanh hãm, khóa cơ khí).

  • Hệ thống điều khiển (điều khiển tại chỗ, từ xa hoặc tự động).


4. Ứng dụng thực tế

  • Cửa cống thủy lợi: đóng mở điều tiết nước tưới tiêu.

  • Trạm bơm tiêu úng: đóng mở để ngăn/tách dòng.

  • Cửa nhận nước thủy điện: điều tiết dòng vào tuabin.

  • Cửa xả lũ hồ chứa: xả nước khi lũ lớn, đảm bảo an toàn đập.

So sánh các loại máy đóng mở cửa van thủy lợi/thủy điện

Loại máy Nguyên lý Ưu điểm Nhược điểm Phạm vi ứng dụng
Trục vít – me Quay trục vít → đai ốc tịnh tiến → nâng/hạ cửa - Kết cấu đơn giản, gọn nhẹ
- Dễ chế tạo, bảo trì
- Có thể kết hợp tay quay + motor
- Ma sát lớn, tốc độ chậm
- Chỉ dùng cho cửa nhỏ – trung bình (≤200 tấn)
- Cống tiêu, trạm bơm nhỏ
- Hồ điều hòa, thủy lợi vừa
Tời cáp Tang cuốn cáp → kéo cửa qua puly - Nâng được cửa rất lớn
- Hành trình dài
- Tin cậy, bền
- Cồng kềnh, chiếm diện tích
- Cáp dễ mòn, cần bảo dưỡng thường xuyên
- Cửa xả lũ
- Cửa cung, cửa phẳng lớn trong hồ chứa, đập dâng
Xi lanh thủy lực Bơm dầu → piston xi lanh đẩy/kéo cửa - Lực lớn, gọn nhẹ
- Dễ tự động hóa, điều khiển từ xa
- Hoạt động êm
- Giá thành cao
- Yêu cầu hệ thống dầu, kỹ thuật bảo trì phức tạp
- Thủy điện
- Hồ chứa lớn
- Cửa cung cỡ lớn, yêu cầu hiện đại

 

👉 Tóm lại:

  • Công trình nhỏ – trung bình: trục vít.

  • Công trình lớn, cửa van nặng, hành trình dài: tời cáp.

  • Công trình hiện đại, cần tự động hóa: xi lanh thủy lực.

Một số tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) quy định yêu cầu kỹ thuật, thiết kế, lắp đặt và nghiệm thu cho các loại máy đóng mở:

Loại máy Tiêu chuẩn Nội dung nghiệm thu / kiểm tra chính
Kiểu vít (trục vít – đai ốc) TCVN 8301:2009 – Công trình thủy lợi – Máy đóng mở kiểu vít – yêu cầu kỹ thuật trong thiết kế, chế tạo, lắp đặt, nghiệm thu Kiểm tra chạy thử không tải, có tải; kiểm tra lực đóng mở; kiểm tra hành trình, độ ổn định; kiểm tra hệ thống điện, tiếp điểm hành trình, bộ phận bảo vệ; kiểm tra vật liệu, gia công, sơn phủ. 
Kiểu xi lanh thủy lực TCVN 8300:2009 – Máy đóng mở kiểu xi lanh thủy lực – yêu cầu kỹ thuật thiết kế, lắp đặt, nghiệm thu, bàn giao Kiểm tra áp suất dầu, rò rỉ, đồng bộ giữa các xi lanh, độ ổn định khi vận hành có tải, kiểm tra hệ điều khiển, van an toàn, khả năng vận hành bằng tay khi mất điện.
Kiểu cáp (tời cáp) TCVN 8640:2011 – Máy đóng mở kiểu cáp – yêu cầu kỹ thuật thiết kế, chế tạo, lắp đặt, nghiệm thu, bàn giao Kiểm tra hệ thống cáp, tang cuốn, độ căng, lực cuốn, hành trình, tốc độ nâng hạ, kiểm tra cơ cấu an toàn, hệ điều khiển, đồng bộ tải, khả năng dự phòng. 
0964724849